Joanna Łańcucka „Stara Słaboniowa i Spiekładuchy”.

Witajcie. :)
Przybywam dziś do Was w klimatach ludowych, folklorystycznych, słowiańskich. Zapraszam do małej wioski na wschodzie Polski, gdzie działa Zły, ale ma godnego przeciwnika. ;)

Źródło: oficynka.pl

Tytuł: Stara Słaboniowa i Spiekładuchy.
Autor: Joanna Łańcucka.
Seria/cykl: Ja Gorę.
Data wydania: 21 czerwca 2013.
Wydawnictwo: Oficynka.
Liczba stron: 448.

 Joanna Łańcucka to polska pisarka urodzona w Skierniewicach, wychowana w małej wsi na wschodzie Polski. Z zawodu plastyczka realizująca się głównie w malarstwie olejnym. Z lubością zajmuje się czytaniem, pisaniem oraz haftem artystycznym.

„Stara Słaboniowa i Spiekładuchy” to debiut literacki Łańcuckiej. Jest to zbiór ściśle powiązanych ze sobą opowiadań, które w zasadzie niemalże tworzą powieść. Akcja umiejscowiona jest w małej wsi o urokliwej nazwie Capówka. Capówka sprawia wrażenie wsi idyllicznej niemalże, ale to tylko wrażenie, proszę nie dać się zwieść. Pod przykrywką idealnego, wiejskiego życia kotłują się mroczne żądze, ludzka podłość, nienawiść, zdrada i... wszelakiej maści upiory. Na straży mieszkańców stoi tytułowa stara Słaboniowa, kobieta wiekowa, zielarka, może nawet czarownica. Gdy w Capówce zaczyna się źle dziać, pojawia się strzygoń, zmora, Kauk, południca, kikimora, czy nawet diabeł, to mimo że na co dzień mieszkańcy wioski niby w zabobony nie wierzą, to zaraz w te pędy lecą do Słaboniowej, żeby poradziła, co zrobić. I Słaboniowa, wiekowa kobieta, działa – szybko, konkretnie i przede wszystkim skutecznie. Nie jest jakimś tam superbohaterem z pelerynką, to stara kobieta w chuście na głowie, z leszczynową laską w dłoni i olbrzymim doświadczeniem życiowym, dzięki któremu jest równocześnie twarda i współczująca, niewykształcona a mądra.

Przede wszystkim olbrzymim atutem jest język jakim posługuje się autorka. W dialogach postaci mówią gwarą wschodnią, tak dobrze rozpisaną, że miałam wrażenie, że słyszę moją prababcię jak do mnie mówi. Ten język we wspaniały sposób wprowadza w nastrój i klimat polskiej zapadłej wsi na wschodzie kraju. W opisach jest bardzo plastycznie i to z kolei tworzy atmosferę niesamowitości i miejscami nawet grozy. Całości nastroju dopełniają wspaniałe ilustracje autorstwa samej Joanny Łańcuckiej – czarno-białe, niepokojące, klimatyczne.

„Starą Słaboniową i Spiekładuchy” można określić jako etno-fantastykę, chociaż moim zdaniem została skonstruowana tak, jak klasyczne baśnie i taki ma też klimat – mrocznej baśni. Wspaniale by się ją czytało komuś na głos zimowym wieczorem. Ma też oczywiście morał. Generalnie jest to rzecz o tym, czym jest dobro, a czym zło, bo niejednokrotnie gorsi od potworów są sami ludzie. Mówi też o tym, że na świecie nie ma idealnej sprawiedliwości, choć czasem się zdarza. Przekazuje też jedną smutną prawdę o nas – o tym jak bardzo przestaliśmy zauważać i szanować starych ludzi, którzy mimo że niewykształceni, to swoje w głowie mają i swoje wiedzą. Opowiada w poruszający sposób o samotności starszych osób, które zostają same na świecie, bo ich dzieci uciekły ze wsi do miasta i nawet na Boże Narodzenie nie pamiętają o swoich starych, schorowanych rodzicach, dziadkach, pradziadkach. Przedstawia też, że gdzieś w międzyczasie wszyscy mieszkańcy wsi zaczęli chcieć uciec z niej do miasta i prowadzić takie życie jak mieszkańcy wielkich metropolii. Szkoda tylko, że autorka nie pokazała też, że równie wielu mieszkańców dużych miast marzy o ucieczce na wieś – w naturę i małą społeczność, ale z silnymi więzami między jej członkami. To na szczęście detal, którego w trakcie lektury się nie odczuwa.

Reasumując: „Stara Słaboniowa i Spiekładuchy” to wspaniała, niesamowicie wciągająca, mroczna baśń o naturze ludzkiej i wartościach jakie cenimy doskonale osadzona w folklorze i demonologii słowiańskiej. Polecam, bo naprawdę warto.

Moja ocena: 9/10.