Katja Kettu „Akuszerka”.

Witajcie.
Wracam do Was z nową recenzją na zakończenie wakacji. Tym razem powieść, wstrząsająca i w pewien sposób obrazoburcza. Przede wszystkim bardzo brutalna. Dzisiaj opowieść o Laponii i drugiej wojnie światowej i romansie, który nie powinien był zaistnieć. Ale bez obaw, nie będzie różowo i cukierkowo. Co to, to nie... Zapraszam do lektury recenzji.

Źródło: swiatksiazki.pl

Tytuł: Akuszerka.
Tytuł oryginału: Kätilö.
Autor: Katja Kettu.
Tłumaczenie: Bożena Kojro.
Seria/cykl: -.
Data wydania: 14 września 2016 (pierwotnie 2011).
Liczba stron: 328.

 Katja Kettu to współczesna, wielokrotnie nagradzana, fińska pisarka. Jest autorką powieści, felietonistką i reżyserką filmów animowanych. Jej dzieła przesycone są elementami tradycyjnego, czerpiącego z przyrody fińskiego mistycyzmu i bogactwem fińskich dialektów. Kettu umiejętnie snuje niezwykłe wątki, wykorzystując oryginalny, poetycki język. W swoim rodzinnym kraju wydała osiem książek, w Polsce, jak dotąd ukazały się jej dwie powieści: „Akuszerka” i „Ćma”.

W „Akuszerce” Kettu przenosi nas do Laponii w 1944 roku do Fiordu Martwego Człowieka nad Morzem Barentsa i niemieckiego obozu jenieckiego w Titowce w obwodzie murmańskim. Obie te lokalizacje, to zakątki na krańcach świata, zapomniane przez Boga i ludzi. Główna bohaterka, to wychowana w surowej laestadiańskiej (laestadian można porównać do takich skandynawskich amiszów) rodzinie dziewczyna o imieniu Krzywe Oko, którą pogardza otoczenie. Nie jest ładna, ani podobno płodna, ale wykonuje niezwykle ważny i potrzebny zawód – przyjmuje porody i leczy okolicznych mieszkańców, jest tytułową akuszerką. W tym czasie w Laponii pełno było Niemców, którzy prowadzili różne działania zwiadowcze w kierunku Rosji Radzieckiej. Krzywe Oko pewnego dnia, przypadkiem poznaje mężczyznę, Johannesa Angelhursta – przystojnego oficera, esesmana i fotografa wojennego. Przeszłość Johannesa w pewien sposób związana jest z Laponią, ale ma on również poważne luki w pamięci z okresu, kiedy przebywał w Babim Jarze na Ukrainie. Wspomnienia, które wyparł wtedy z pamięci nie dają mu spokoju w snach – dręczą go wizje masowych egzekucji i niepewność co do roli, jaką w tym wszystkim odegrał. Krzywe Oko zakochuje się w Johannesie i aby być blisko ukochanego, który budzi w niej zwierzęce pożądanie, zgłasza się na ochotnika do pracy w obozie jenieckim, gdzie Johannes ma do wykonania kolejne nieludzkie zadanie.

Opis tej książki może być mylący, ponieważ mimo wszystko sugeruje romans z wojną w tle, ale w stylu od jakiegoś czasu modnych i jednak lekkich romansów tego typu, takich jak na przykład „Jeździec miedziany”. Błąd. „Akuszerka” to powieść napisana w sposób bardzo naturalistyczny, brutalny, mroczny, zwierzęcy wręcz. Opisuje prawdziwy koszmar wojny i dwójkę ludzi, którą w tym koszmarze połączyło uczucie i chuć. Nie ma tu nawet przez chwilę żadnych promyków nadziei. To lektura dla osób o mocnych nerwach, ponieważ to, co serwuje nam w tej powieści Kettu, jest świetnym zobrazowaniem zezwierzęcenia. Trzeba wiele samozaparcia, żeby wgryźć się w losy głównych bohaterów, którzy musieli jakoś funkcjonować w tak trudnej rzeczywistości, a o pięknym życiu mogli tylko pomarzyć. W „Akuszerce” nie ma miejsca na sentymenty, marzenia i słodycz – wszystkie chwile kochanków otula zło, dominujące wtedy nad światem. Sama opowieść jest przedstawiona bez zachowania chronologii, co tym bardziej utrudnia lekturę, a samą historię można spokojnie ocenić dopiero po pewnej przerwie od jej przeczytania. Podobno historia opisana w tej książce jest na kanwie losów dziadków autorki.

„Akuszerka” to zatem opowieść o niemożliwym uczuciu, nie mającym prawa się narodzić i nie mającym racji bytu. To bardzo wymagająca lektura, napisana w wyjątkowo brutalny sposób i stylu, który razi, ale równocześnie doskonale odzwierciedla świat, w jakim jej bohaterom przyszło przeżywać swoje dni. Jest to zdecydowanie książka, która na długo zostanie w naszej pamięci, nawet jeśli sobie tego nie życzymy.

Była to dla mnie trudna przeprawa, bardzo długo czytałam tę powieść (ponad miesiąc) i musiałam ją sobie bardzo dawkować. Nie należę do osób bardzo wrażliwych na brutalne opisy, a przy tej lekturze jednak wielokrotnie potrafiło mnie zemdlić. Mimo wszystko uważam, że to książka bardzo wartościowa i po prostu dobra. Nie podoba mi się, ale jest świetna. Nie jest to lektura dla młodzieży zdecydowanie. Mimo wszystko uważam, że naprawdę jest warta podjęcia wyzwania i zagłębienia się w jej treść, żeby uświadomić sobie, jak wiele w nas wciąż zwierzęcia i jak bardzo potrafimy dążyć do samounicestwienia, nie zważając na ostrzeżenia.

Moja ocena: 8/10.